In de transitie naar ‘langer thuis’ kiezen ouderen steeds vaker voor leveringsvormen als modulair pakket thuis (mpt) en volledig pakket thuis (vpt) vanuit de Wet langdurig zorg (Wlz), constateren adviseur George Braam en Eveline Castelijns. Bij een vpt is de zorg vergelijkbaar met die men in een verpleeghuis krijgt. Dit staat haaks op het beleid waarbij eerst gekeken wordt naar preventie, zelf- en samenredzaamheid, en digitale ondersteuning.
Beleid ouderenzorg
Afgaand op het programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO) is het beleid in de ouderenzorg: ‘zelf als het kan, thuis als het kan en digitaal als het kan’. Hieraan wordt hard gewerkt, zowel op landelijk, regionaal als zorgaanbiedersniveau. Dit gebeurt bijvoorbeeld door in te zetten op preventie, zelf- en samenredzaamheid, en de inzet van technologie in de thuissituatie. Tegelijkertijd zien we dat in de transitie naar ‘langer thuis’ ouderen steeds vaker kiezen voor leveringsvormen als modulair pakket thuis (mpt) en volledig pakket thuis (vpt) vanuit de Wet langdurig zorg (Wlz). Uit cijfers blijkt dat de inzet van beide pakketten sterk is gegroeid, waarbij vpt de sterkste stijging laat zien.
En dat is vreemd, want het product vpt is in onze optiek achterhaald. Bij een vpt is de inhoud van de zorg immers vergelijkbaar met de zorg en ondersteuning die men in een verpleeghuis krijgt. Alleen wordt deze thuis geleverd. En dit staat haaks op het beleid waarbij eerst gekeken wordt naar preventie, zelf- en samenredzaamheid, en digitale ondersteuning.
Vpt: aantrekkelijk financieel product
De groei in vpt is niet enkel te verklaren door de toenemende vraag vanuit ouderen. Ook ouderenzorgaanbieders zetten stevig in op deze leveringsvorm, zoals blijkt uit de landelijke CBS-cijfers. Waar in 2015 nog maar 4.905 vpt-indicaties waren afgegeven, waren dit er in 2021 al 12.255. Een stijging van circa 60%. Het merendeel hiervan betreft ouderen met een indicatie VV4 (36%), VV5 (54%) of VV6 (19%). Voor aanbieders is de leveringsvorm vpt aantrekkelijk vanuit financieringsperspectief. Het NZa-tarief voor bijvoorbeeld de prestatie vpt VV5 inclusief behandeling bedraagt slechts € 10,- minder dan het intramurale tarief, namelijk € 182,84 per dag. Zeker in een geclusterde woonsetting kan de vpt-zorg hiervoor doelmatig geleverd worden.
Prikkel voor preventie
Vpt wordt volgens ons daarom vaker dan nodig ingezet, juist bij cliënten die meer zelfstandig of digitaal kunnen wonen. De randvoorwaarden verbonden aan de inzet van vpt sluiten namelijk onvoldoende aan bij de ingezette beweging vanuit de landelijke beleidskaders. Er zijn te weinig prikkels ingebouwd om echt werk te maken van preventie, samen- en zelfredzaamheid, slimme taakdifferentiatie en inzet van technologie in de thuissituatie. Hoewel zorgaanbieders en het zorgkantoor moeten toezien op verantwoorde en doelmatige inzet van vpt, kan het vpt vanuit de cliënt gezien worden als een all-inclusive pakket.
Huidige bekostiging
Succesvolle inzet van vpt dat de doelen van de ouderenzorg ondersteunt, hangt af van de wijze waarop zorgaanbieders vpt inzetten. Dit kan bijvoorbeeld door de inhoudelijke focus op preventie of door zelf- en samenredzaamheid, en de inzet van technologie in de thuissituatie standaard onderdeel te maken van de manier van werken. De huidige bekostiging biedt hier ruimte voor, maar stimuleert dit niet.
Zorgaanbieders waarbij deze focus al de norm is, zien veel meer positieve resultaten. Zowel in betere financiële resultaten, als ook in stijgende cliënttevredenheid en slimmere inzet van medewerkers die ook meer werkplezier ervaren. Het is daarom van belang dat de bekostiging van zorg en ondersteuning aan huis bijdraagt aan deze inhoudelijke focus bij het organiseren van passende zorg. De leveringsvorm is hieraan ondergeschikt.
Dit blog is eerder verschenen op zorgvisie.nl.