Nog altijd hoor je met enige regelmaat: we hebben groei juist nodig om (milieu)problemen op te lossen. Onderstaand plaatje laat in één oogopslag zien dat dit niet klopt. De sociale kosten van de CO2-uitstoot die Nederland veroorzaakt zijn bijna net zo groot als ons gehele (!) bbp.
Met andere woorden: de waarde die de Nederlandse economie creëert wordt vrijwel geheel ongedaan gemaakt door de sociale kosten van de CO2-uitstoot die dit veroorzaakt. Je zou dit het Nederlandse schaduw-bbp kunnen noemen. En dan is er in deze analyse nota bene alleen gekeken naar de sociale kosten van CO2-uitstoot, terwijl alle andere verborgen kosten van de Nederlandse economie buiten beschouwing zijn gebleven (zoals welvaartsziekten, verlies aan biodiversiteit, enzovoorts).
De sociale kosten van CO2-uitstoot
Het ontwerp van dit plaatje is gemaakt door kunstenaarscollectief Disnovation. Aan dit plaatje ligt een uitgebreide wetenschappelijke verantwoording ten grondslag. Disnovation heeft deze verantwoording toegankelijk gemaakt in de vorm van een essay, zie de website van Disnovation. Belangrijke wetenschappelijke bronnen voor het essay zijn een studie van Archer et al. (2020) ‘The ultimate cost of carbon’ en een studie van Carleton et al. (2022): ‘Valuing The Global Mortality Consequences Of Climate Change Accounting For Adaptation Costs And Benefits’.
Zoals blijkt uit de laatstgenoemde titel, is een belangrijk deel van de sociale kosten van CO2-uitstoot gerelateerd aan vroegtijdige sterfte als gevolg van de klimaatcrisis. De cijfers daarover zijn huiveringwekkend. Wereldwijd zijn er nu al 1,7 miljoen tot 5 miljoen vroegtijdige sterfgevallen per jaar als gevolg van extreme temperaturen (bron: Burkart et al. (2021), The Lancet). Aan het einde van deze eeuw zullen door de klimaatcrisis jaarlijks 4,6 miljoen meer mensen sterven dan momenteel het geval is (bron: Aufhammer (2022), Nature), met een bandbreedte van 1 tot 7,3 miljoen extra overlijdens (Zhang et al. (2021), Nature). Het schrijnende is dat verreweg de meeste sterfgevallen (zullen) plaatsvinden in landen rond de evenaar, terwijl deze landen historisch gezien het minst verantwoordelijk zijn voor de huidige klimaatcrisis.
Elke ton telt
Hiertegenover staat het hoopgevende feit dat er een 100 procent lineair verband is tussen CO2-uitstoot en opwarming van de aarde (bron: IPCC). Of, zoals het IPCC het verwoordde: elke ton telt. Alle pogingen die we doen om de CO2-uitstoot te beperken, helpen dus mee om de grote vroegtijdige sterfte en andere sociale kosten van onze economie in de toekomst zoveel mogelijk te beperken.
Tot slot: kunstenaarscollectief Disnovation geeft aan op haar website dat bovenstaand plaatje vrij gebruikt mag worden (graag zelfs!) om meer bewustwording te creëren over de sociale kosten van onze economie. Voel je dus vrij om dit bericht te delen met anderen.