In Brussel geldt het principe: als je overmorgen iets wilt bereiken, moet je eergisteren beginnen. Het is werk van de lange adem, dat niet meteen resultaten oplevert, maar een gestage inzet bij Europese instellingen vereist. En wel via een dubbel spoor: bestuurlijk en ambtelijk. Die inzet is gebaat bij continuïteit.
Het is dan ook jammer wanneer de portefeuille ‘Europa’ elke vier jaar wisselt tussen wethouders of gedeputeerden. Het positioneren van de portefeuille internationaal bij de burgemeester of de commissaris van de koning heeft als voordeel dat hun termijn zes jaar duurt. Daarnaast wordt in het buitenland een burgemeester of een CdK meer macht toegedicht dan hij/zij in Nederland werkelijk heeft. Iets om te koesteren.
Full house
Van 2015 tot 2019 heb ik in Europa een aantal functies gecombineerd: managementautoriteit EFRO, voorzitter Raad van Toezicht van Interreg DE-NL, vicevoorzitter van de vereniging van grensregio’s en lid van het Comité van de Regio’s. Dat is een Frans ‘full house’ volgens de regel van hoogleraar Rinus van Schendelen: in Brussel gaat het om posities, meer nog dan om inhoud. Iedereen heeft interessante inhoud, maar niet iedereen beschikt over een interessante combinatie van functies. Je hebt in Brussel immers pas echt invloed als je een institutionele positie inneemt, zoals wanneer je bestuurlijk verantwoordelijk bent voor Europese fondsen of lid bent van het Comité van de Regio’s. Het voordeel daarvan is dat je ambtenaren dan ook een institutionele positie hebben.
"Door een actieve rol in Brussel weet je als overheid veel beter wat er speelt in Brussel en krijg je een beter netwerk "
Actieve rol
Levert het wat op, vraagt u zich wellicht af. Ik ben drie keer rapporteur in het Comité van de Regio’s geweest, een uitzonderlijke prestatie in vier jaar, waardoor ik van backbencher uitgroeide tot een subtopper. Dat is natuurlijk leuk voor mezelf, want dat geeft betekenis in wat anders een Poolse landdag is. Maar veel belangrijker zijn de afgeleide voordelen. Zo werd Gelderland uitgeroepen tot meest concurrerende regio in Europa in 2019. Nijmegen werd Green Capital in 2018. Allemaal manieren om meer in beeld te komen en een stuk van de taart te bemachtigen. Zo hebben mijn rapporteurschappen een bijdrage geleverd aan het binnenhalen van drie subsidies met een gezamenlijke omvang van € 10 miljoen. En dat voor een investering van ongeveer € 300.000. Is dat corrupt? Nee. Door een actieve rol in Brussel weet je als overheid veel beter wat er speelt in Brussel en krijg je een beter netwerk. Zo kon Gelderland in contact komen met en deelnemen in projecten met grootmachten als Lombardije en Catalonië.
Samen sterk
En nu is het crisis en is Brussel onbereikbaar. Dat terwijl er met de Green Deal veel investeringsgeld beschikbaar komt voor verduurzaming, infrastructuur en innovatie. Nu moet je dus in Brussel zijn, maar je kunt er niet heen. Dat had je dus eergisteren al gedaan moeten hebben. Wanneer je als provincie of gemeente nu een netwerk in Brussel en Europa hebt, sta je er goed voor. Nog geen netwerk in Brussel of Europa? Zoek dan gelijkgestemde partijen die al actief zijn in Brussel, zoals andere decentrale overheden, kijk naar het bedrijfsleven en wetenschap. Samen sta je sterker en Brussel is veel dichterbij dan je denkt. Geschreven door: Michiel Scheffer.