Risicoanalyse integriteit draagt voor de benoeming van wethouders bij aan een geloofwaardig bestuur. Berenschot is sinds 2014 marktleider bij de uitvoering van dit instrument.
Adviseur integriteit Laurens Vellekoop: ‘We maken kandidaten bewust van de risico’s en we geven handelingsperspectieven.’ Met de gemeenteraadsverkiezingen in aantocht, blijft Berenschot de aanpak vernieuwen.
Van de ruim 300 kandidaat-bestuurders die Berenschot de afgelopen jaren heeft gescreend, kreeg niemand het finale oordeel van ‘niet benoembaar’ te horen. ‘Het gaat namelijk niet om dat vinkje, geschikt of ongeschikt,’ zegt Laurens Vellekoop, die de riscioanalyses integriteit uitvoert, samen met zijn collega Ronald van der Mark. ‘Het gaat het erom de risico’s voor de komende bestuursperiode in kaart te brengen. En risico’s vinden we bij tachtig procent van de kandidaten.’ Een voorbeeld? Denk aan een kandidaat die woont tegenover een weiland dat zal worden bebouwd terwijl hij de beoogd projectwethouder is. Of een wethouder met familieleden in de raad. ‘Welke problemen kan dat opleveren? En hoe ga je daar mee om?’
‘We vernieuwen onze methode steeds. Zo hebben wij een geautomatiseerde screeningstool ontwikkeld voor een analyse van berichten op sociale media. En ondermijning is een nieuw en belangrijk aandachtspunt.’
Methode risicoanalyse integriteit
Voor het tot een gesprek komt over deze vragen, zijn er vragenlijsten en onderzoeken. De kandidaat moet een CV, een VOG en een uittreksel van het Bureau Krediet Registratie overleggen en een vragenlijst invullen. Ondertussen doet Berenschot open bronnenonderzoek, bijvoorbeeld bij de Kamer van Koophandel en naar artikelen die over de kandidaat-wethouder zijn verschenen.
Van der Mark: ‘We vernieuwen onze methode steeds. Zo hebben wij een geautomatiseerde screeningstool ontwikkeld voor een analyse van berichten op sociale media. En ondermijning is een nieuw en belangrijk aandachtspunt.’ De kern van de risicoanalyse is het gesprek met de kandidaat, vertelt Vellekoop: ‘We voeren een diepgaand bewustwordingsgesprek, met open vragen over bijvoorbeeld verslavingen. En we leggen dilemma’s voor. Voor de meesten is zo’n gesprek een eyeopener. En we bieden altijd handelingsperspectieven.’ Van der Mark vindt naast grote gemeenten als Den Haag en Utrecht ook de kleinere gemeenten heel erg boeiend, omdat kandidaat-wethouders vaak erg actief zijn in de samenleving. ‘Ga er maar aan staan. Je bent actief bij zes verenigingen, je wethouderschap is niet fulltime dus je werkt er nog naast. Welke risico’s loop je dan allemaal?’ Het zijn vragen die ook nuttig kunnen zijn voor raadsleden. Berenschot heeft daarom ook voor raadsleden een specifieke aanpak ontwikkeld, met een vragenlijst en een bewustwordingsgesprek over de risico’s en de handelingsperspectieven.
Jarenlange ervaring en voldoende capaciteit
Berenschot begon in 2014 met risicoanalyses integriteit voor 25 gemeenten. Vier jaar later waren het er 90. Nu alle gemeenten eraan moeten geloven, heeft Berenschot niet alleen het voordeel van de ervaring. De aanpak voldoet ook aan de nieuwe screeningshandleiding van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Berenschot heeft een vergunning conform de Wet Particuliere Beveiligingsorganisaties en Recherchebureaus (WPBR). Maar bovenal werkt het bureau zorgvuldig en snel. ‘We komen vaak pas in beeld als duidelijk is wie in het college komt. En dan willen ze zo snel mogelijk benoemd worden. Wij kunnen de opdracht binnen een week uitvoeren. Het komend voorjaar staat hiervoor een heel team van ervaren Berenschot-adviseurs klaar.’