Eind juni 2023 verzorgde Berenschot in opdracht van het ministerie van BZK een webinar over de derde tranche van de energiearmoedemiddelen voor energiefixers en andere regelingen om energiearmoede aan te pakken. Het ministerie heeft voor deze regelingen € 185 miljoen vrijgemaakt om kwetsbare huishoudens te helpen. Hierna volgt een samenvatting van het webinar.
Steeds meer huishoudens hebben moeite met het betalen van rekeningen vanwege de gestegen energiekosten. Om energiearmoede tegen te gaan, zijn verschillende regelingen opgezet. Eén ervan is de specifieke uitkering aanpak energiearmoede, die met twee tranches al succesvol heeft bijgedragen aan de ondersteuning van huishoudens. Inmiddels is deze regeling verhoogd en verlengd tot en met december 2025. In juli hebben gemeenten duidelijkheid gekregen over de bedragen, die in augustus worden overgemaakt.
De regeling richt zich op verduurzaming van huizen, en is niet gebonden aan bepaalde maatregelen. Omdat veel gemeenten worstelen met het dilemma tussen maatwerk en standaardisering, worden zij in de uitvoering ondersteund vanuit het Nationaal Programma Lokale Warmtetransitie. Ook laat het ministerie van BZK onderzoek doen naar preventieaanpakken voor energiearmoede op de lange termijn. De regeling aanpak energiearmoede is onderdeel van het Nationaal Isolatieprogramma (NIP).
Nationaal Isolatieprogramma
Vanuit het NIP is sinds kort de regeling lokale isolatieaanpak beschikbaar voor gemeenten, bedoeld om 750.000 koopwoningen en gebouwen van verenigingen van eigenaren (VvE’s) te isoleren. Voorwaarde is dat een woning energielabel D, E, F of G heeft en dat de WOZ-waarde ervan onder het gemiddelde in de gemeente of NHG-grens ligt. In 2023 is hiervoor € 306 miljoen beschikbaar gesteld. In 2024 en 2025 volgen nogmaals twee tranches van in totaal € 723 miljoen. De regeling aanpak energiearmoede kan de regeling lokale isolatieaanpak versterken. Zogeheten fixteams helpen met (kleine) besparingsmaatregelen en adviseren over isolatiemaatregelen.
De energiefixers zijn het visitekaartje van de energietransitie
zo stelt Paul Barker (BZK).
Nationaal Warmtefonds
Ook het Nationaal Warmtefonds ondersteunt kwetsbare huishoudens door openstelling van energiebespaarleningen voor eigenaar-bewoners mét en zonder ruimte om een lening aan te gaan en voor VvE’s. Energielasten maken geen deel uit van de leenruimtetoets. Eigenaar-bewoners met leenruimte kunnen € 1.000 tot € 27.000 lenen, ook bij een negatieve BKR-notering. Over de lening geldt 0% rente over de hele looptijd bij een gezamenlijk verzamelinkomen tot € 60.000. Voor eigenaar-bewoners zonder leenruimte is er de energiebespaarlening met combinatielening (minimaal € 1.000 en maximaal € 10.000). Deze leningen hebben 0% rente over de volledige looptijd en de maandlast is de eerste vijf jaar € 0. Na vijf jaar wordt via een hertoets bekeken of de bewoner kan aflossen. Zo niet, dan wordt de lening (gedeeltelijk) kwijtgescholden. Meer informatie op de site van het Nationaal Warmtefonds.
Gemeentelijke praktijk
Een aantal gemeenten, waaronder Amsterdam, Leudal en Eindhoven, gebruiken de Rijksmiddelen voor energiefixers inmiddels in de praktijk.
Amsterdam
De gemeente Amsterdam heeft met de energiebespaarservice 24.000 huishoudens ondersteund met energiebesparende producten en woningverbeteringen. Prioritering van buurten gebeurde op basis van de energiequote, energiekosten en verzamelinkomen ten opzichte van het wettelijk sociaal minimum. De aanpak was succesvol, maar bij toekomstige aanbestedingen wil de gemeente meer sturen op kwaliteit en de doelgroep nog beter bereiken met o.a. meertalige coaches.
Leudal
De gemeente Leudal werkt met een ‘energiebespaarbrigade’, waarbij mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt verduurzamingsmaatregelen uitvoeren bij huishoudens. Tot nu toe zijn 200 woningen bezocht en 30.000 kWh elektra en 7.500 m3 gas bespaard.
Eindhoven
In de gemeente Eindhoven rijden drie aannemers met twaalf energiebussen rond in twintig buurten. Per woning is bijna € 500 beschikbaar, waarvan ruim € 300 voor energiebesparende maatregelen. Daarnaast werkt de gemeente samen met de woningcorporaties om bewoners te bereiken en hun feedback te verkrijgen. De aanpak wordt continu aangepast om de doelgroep nog beter te bereiken.
TNO-onderzoek naar effectiviteit
Uit onderzoek van TNO naar de effectiviteit van energiecoaches en -fixers blijkt dat de verduurzamingsmaatregelen het wooncomfort van bewoners verbeteren. Bewoners geven aan dat ze minder luchtwegproblemen en minder financiële zorgen dankzij lagere energiekosten (min € 276 per jaar). Verder zorgt de komst van energiecoaches en -fixers voor meer betrokkenheid in de wijk.