De coronacrisis zorgt wereldwijd voor hervormingen, ook op het gebied van mobiliteit en verstedelijking. Na de virusuitbraak adviseerde de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) om zo veel mogelijk lopend of met de fiets te reizen. Hiervoor is meer ruimte nodig in steden.
Naast Nederland geven landen als Duitsland, België, Hongarije, Frankrijk, Spanje en Italië hier invulling aan door in steden meer ruimte voor fietsers en voetgangers te creëren. In eigen land is de gemeente Den Haag een mooi voorbeeld. In april maakte deze gemeente bekend dat voetgangers voortaan op de eerste plaats komen in het stadscentrum. Met meer ruimte voor voetgangers tussen de drie Haagse treinstations zullen automobilisten een stapje terug moeten doen.
Mobiliteit is goed voor 25% van de CO2-uitstoot in de EU. Als gevolg van de coronacrisis zijn de aan mobiliteit gelinkte klimaatdoelen – zoals het realiseren van 55% CO2-reductie en halvering van gezondheidsschade door luchtkwaliteit per 2030 – versneld te bereiken. Dit sluit aan bij het Klimaatakkoord en de maatregelen die voorgesteld zijn in de Green Deal.[1] Vanuit Europa zijn er verschillende subsidies die (lokale) overheden ondersteunen bij de realisatie van verduurzamingsprojecten.
Aangezien er momenteel onderhandeld wordt over de Europese begroting en de invulling van subsidies zoals het nieuwe Horizon Europe-programma, is dit voor gemeenten het moment om actie te ondernemen. Om invloed uit te oefenen op Europees beleid of financiële kansen te grijpen, is het voor gemeenten van belang om nu al voet aan de grond krijgen in Brussel. Alle voorgenomen beleidsmaatregelen – waaronder die van de Green Deal – liggen immers nog open. In de Green Deal worden verschillende beleidsmaatregelen op het gebied van duurzaamheid voorgesteld, waar elke gemeente van kan profiteren.
Overzicht subsidies en voorwaarden
Hierna zetten we de relevante subsidies en voorwaarden voor u op een rijtje. Op basis hiervan kunt u aan de slag met een effectieve beïnvloedingsstrategie in Brussel.
- LIFE. Dit subsidieprogramma van de EU heeft als doel innovatieve projecten te ondersteunen die passen in het Europese natuur-, milieu- en klimaatbeleid. Projecten die bij deze subsidie passen, zijn onder andere gericht op milieu- en grondstoffenbesparing, behoud van natuur en biodiversiteit, bewustwording en verspreiding. Projecten op het gebied van het afremmen van of aanpassen aan klimaatverandering vallen ook onder deze subsidie. Aangezien het verduurzamen van steden leidt tot milieu- en grondstoffenbesparing, en klimaatverandering afremt, zou uw verduurzamingsproject kans kunnen maken op financiering vanuit LIFE. Zo kreeg de Spaanse stad Pamplona in 2013 een LIFE-subsidie ter waarde van ruim € 2 miljoen om de luchtkwaliteit in de stad te verbeteren en fietsen in de stad te promoten.[2] Elke organisatie in de EU kan een subsidieaanvraag doen.[3]
- Horizon Europe-programma. Dit programma, voorheen Horizon 2020, start vanaf 2021. Wanneer u in internationaal verband bezig bent met onderzoek, technologische ontwikkeling en innovatie, dan kan dit programma u ondersteuning bieden. Het doel van het Horizon-programma is om wetenschap en innovatie te stimuleren in het bedrijfsleven en de academische wereld, om zo het concurrentievermogen van Europa te vergroten. Een van de belangrijkste kenmerken van deze subsidie is de ambitie om de strategische prioriteiten van de EU – zoals het Klimaatakkoord van Parijs – te verwezenlijken. Van 2015 tot 2018 heeft het Horizon 2020-programma een fietsproject ter waarde van € 5 miljoen gefinancierd in Italië, Zweden, Duitsland, Nederland en het Verenigd Koninkrijk. De ambitie was om middelen te ontwikkelen die ervoor zorgen dat fietsers gelijk worden behandeld in het verkeer, om zo verkeersongevallen te verminderen. Het uiteindelijke doel van dit project was om fietsen aan te moedigen en veiliger te maken.[4] Iedereen kan een aanvraag doen voor de Horizon Europe-subsidie, van bedrijven tot individuele onderzoekers.[5]
[1] In december 2019 presenteerde de Europese Commissie de Green Deal.
[2] https://ec.europa.eu/environment/life/project/Projects/index.cfm?fuseaction=search.dspPage&n_proj_id=5080
[3] https://www.rvo.nl/subsidie-en-financieringswijzer/life
[4] https://cordis.europa.eu/project/id/635975
[5] https://www.rvo.nl/subsidie-en-financieringswijzer/horizon-2020