Frédérique Spannenburg gaat in gesprek over nieuwe organisatievormen met Patrick Vermeulen, hoogleraar aan de Radboud Universiteit in Nijmegen en Denise Hartog, consultant organisatieontwerp bij Berenschot. Waar zien we deze organisatievormen al in de praktijk en wat kunnen traditionele organisaties hiervan leren?
Nederland staat voor complexe maatschappelijke vraagstukken, denk aan het milieu en de zorg. De huidige dominante organisatievormen, waarin efficiency-denken en hyperspecialisatie centraal staan, helpen niet om daar een oplossing voor te vinden. Daarvoor zijn nieuwe organisatievormen nodig, waarin andere waarden centraal staan.
Frédérique Spannenburg gaat hierover in gesprek met Patrick Vermeulen, hoogleraar aan de Radboud Universiteit in Nijmegen en Denise Hartog, consultant organisatieontwerp bij Berenschot. Waar zien we deze organisatievormen al in de praktijk en wat kunnen traditionele organisaties hiervan leren?
Tekst gaat verder onder de aflevering.
De wereld verandert zo snel dat organisaties niet langer weten wat de dag van morgen brengt. Bedrijven herkennen dit en stappen over op wendbaar organiseren. Daarnaast lijkt het paradigma van enkel financiële waarde creëren achterhaald en wordt het creëren van waarde voor medewerkers en de maatschappij steeds belangrijker. Dit laatste vraagt een fundamenteel andere organisatievorm.
Veel maatschappelijke vraagstukken zijn zo complex dat organisaties deze niet alleen kunnen oplossen. Hiervoor is samenwerking tussen organisaties cruciaal. De community is een opkomende organisatievorm die deze samenwerking centraal zet. Dit vergt andersoortige afspraken, andere vaardigheden en een andere manier van organiseren. Veel bedrijven, en dan met name in de private sector, vinden het lastig om hierbij hun traditionele opvattingen over waardecreatie daadwerkelijk lost te laten. De doorslag hierin zou mogelijk de nieuwe generatie medewerkers zijn.
Bedrijven die aan de slag willen met het bouwen van gemeenschappen doen er goed aan om het gesprek over waardecreatie aan te gaan met hun medewerkers. Wees hierbij kritisch over wat de kern van het bedrijf is én bedenk dat een nieuwe organisatievorm hand in hand gaat met een nieuwe organisatiecultuur.
Thema's omtrent nieuwe organisatievormen
Organisatieontwerp en -inrichting
Het huidige wereldbeeld wordt gedomineerd door technologische vernieuwing en vervagende grenzen tussen sectoren en waardeketens. Deze uitdagingen zijn vaak aanleiding voor het anders inrichten van de organisatie. Een organisatieontwerp maakt duidelijk hoe taken worden verdeeld over rollen en teams, hoe samenwerking plaatsvindt en welke managementprocessen hiervoor nodig zijn.
Ketenorganisatie
De wereld is volop in beweging. Nieuwe trends volgen elkaar in rap tempo op en bieden organisaties tal van mogelijkheden om te innoveren. Sommige ontwikkelingen brengen echter ook onzekerheden met zich mee. Zo stelt de huidige coronacrisis de continuïteit van veel organisaties op de proef. Het organiseren in ketens is een belangrijke stap om organisaties wendbaarder te maken.
Decentrale regelruimte
Decentrale regelruimte betreft de mate van besluitvormingsbevoegdheid binnen teams. Om wendbaar te zijn als organisatie, is het van belang de besluitvormingsmacht daar te leggen waar de besluitvormingsnoodzaak ontstaat. Laat een team bijvoorbeeld zelf de besluiten nemen over operationele vraagstukken in plaats van de directie. Dit versnelt het besluitvormingsproces aanzienlijk, omdat er minder coördinatie en interactie nodig is. Bovendien zijn teams vaak goed in staat besluiten te nemen die betrekking hebben op hun eigen werk.