Blockchain en governance lijken in eerste instantie een aparte combinatie. Maar juist de eigenschappen van blockchain om processen anders te organiseren, vragen om governance-afspraken. Berenschot stelde, in opdracht van Zorginstituut Nederland, een rapport op dat bestuurders met verstand van blockchain of blockchainspecialisten met verstand van besturen inzicht geeft in governance en de samenhang met (blockchain)technologie in de zorg. Zo is het zorgveld in staat samenhangende besluiten te nemen.
Zowel het zorgstelsel als governance op blockchain zijn inhoudelijk complex. Hierdoor komt de ontwikkeling van blockchain in de Nederlandse zorgsector niet vanzelf tot stand. Zorginstituut Nederland vroeg Berenschot om een expertvisie te geven, die zij kan benutten voor advies aan partijen in het zorgstelsel. Eén van de taken van het Zorginstituut is om een bijdrage te leveren aan het op peil houden van de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de gezondheidszorg. De toenemende digitalisering zorgt voor nieuwe mogelijkheden om processen en informatievoorziening in de zorg in Nederland sneller en soepeler te organiseren en tegelijkertijd de burger meer inzicht en regie te geven.
Veilige en gepersonaliseerde zorg met blockchain
Het is de verwachting dat distributed ledgertechnologieën zoals blockchain de komende jaren hun intrede zullen doen in de zorg. Blockchaintechnologie maakt het mogelijk dat burgers en professionals rechtstreeks gegevens kunnen uitwisselen en delen. Dat levert voordelen op zoals meer transparantie binnen het zorgproces. Blockchain biedt kansen voor de zorg. Wel is er behoefte aan kennis en inzicht hoe blockchain veilig en verantwoord in te zetten.
Good governance door aanpak op drie niveaus
Het onderzoek van Berenschot wijst uit dat de governance op blockchain op drie niveaus ingeregeld dient te worden: (1) reguliere governance voor het optimaliseren en beheersen van werkende blockchaintoepassingen in de praktijk; (2) ontwikkelgovernance voor de processen waarin blockchaintoepassingen worden (door)ontwikkeld en (3) stelselgovernance voor de algemene sturing en toezicht op de ontwikkeling en toepassing van blockchain in de zorg op stelselniveau.
Voor een verantwoorde ontwikkeling en verantwoorde toepassing van blockchain in het zorgstelsel adviseren wij Zorginstituut Nederland om, ten eerste, een coalitie van stakeholders te vormen met daarin bijvoorbeeld vertegenwoordigd het ministerie van VWS, Zorginstituut Nederland, Nederlandse Zorgautoriteit, Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd en Informatieberaad Zorg. Ten tweede om te starten met het vaststellen dat er geen juridische en inhoudelijke belemmeringen zijn om blockchain in de zorg toe te passen, mits governance op drie niveaus wordt ingericht: reguliere, ontwikkel- en stelselgovernance. Ten slotte is ons advies om een sturingsarena in te richten om zo de beweging op stelselniveau te stimuleren en te zorgen dat de juiste partijen aan de benodigde taken werken.
Een aanpak op drie governanceniveaus zorgt voor verantwoorde ontwikkeling én verantwoorde toepassing van blockchain in de zorg. Bovendien zorgt dit voor balans tussen het realiseren van de kansen voor de zorg en het beheersen van de risico’s. Dat is samen good governance op blockchain in de zorg.
