Berenschot heeft in opdracht van het ministerie van BZK een Community of Practice georganiseerd voor 25 gemeenten om met en van elkaar te leren in de aanpak van energiearmoede. In meerdere bijeenkomsten is kennis en kunde gedeeld van het opzetten van een aanpak tot de monitoring hiervan.
Samenwerking met relevante partners, gedragsverandering en het bereiken van mensen die hulp nodig hebben, stonden hierbij centraal. Uit alle gesprekken die we samen hebben gevoerd, kwamen onderstaande lessen voort:
1. Werk praktijkgericht
Lukraak het geld overmaken naar de laagste inkomens, is als een druppel op een gloeiende plaat. Bovendien bereik je dan lang niet de hele doelgroep. Als je wilt dat mensen het geld echt gebruiken voor het reduceren van energiearmoede, bied dan heel praktische hulp, gericht op het gedrag van mensen (en niet op kennis en voorlichting). Het opzetten van energieklusteams of een FIXbrigade werkt bijvoorbeeld goed. Zulke uitvoerders versnellen je aanpak, zodat mensen direct geholpen worden.
2. Werk samen
Organiseer gezamenlijke acties met woningcorporaties en welzijnsorganisaties, zoals inloopdagen. Op zulke dagen biedt de energiecoöperatie een energieklusser aan, gecombineerd met een energiebuddy voor advies vanuit de woningcorporatie. Een goede en constructieve samenwerking tussen gemeente en woningcorporatie helpt om huurders effectief te ondersteunen. Voer regelmatig overleg en leg afspraken vast.
3. Werk wijkgericht
Maak een gedegen wijkanalyse, zodat je weet waar je de grootste kans hebt om de doelgroep te bereiken. Schat op basis van die analyse in welke maatregelen het meest effectief zijn. Die moeten immers zowel technisch goed toepasbaar zijn als door de bewoners zelf echt benut worden.
4. Werk mensgericht
Peil voor het uitzetten van een maatregel de behoeftes binnen de doelgroep, bijvoorbeeld door straatinterviews af te nemen. Zo ontdek je waar mensen wel en niet op zitten te wachten. Doe dit zowel aan de voorkant als op latere momenten en onderhoud zo langdurig contact. Een andere tip is om via sleutelfiguren te communiceren met de doelgroep. Overheidsinformatie kan namelijk zorgen voor argwaan bij een deel van de doelgroep, terwijl sleutelfiguren juist het vertrouwen van de bewoners hebben.
5. Gebruik nieuwe kanalen
De doelgroep is namelijk ook voor een deel nieuw. En juist die nieuwe groep is vaak niet in beeld bij of bereikbaar via de traditionele welzijnsorganisaties of de lokale krant. Zet daarom ook in op andere kanalen zoals maatschappelijke organisaties, scholen, sportclubs of evenementen.
6. Richt je op de korte én lange termijn
Hanteer zo veel mogelijk een programmatische aanpak (zie tips uit de derde nieuwsbrief van de CoP), waarbij je langetermijnplannen maakt en kijkt welke middelen daarvoor nodig zijn. Breng bijvoorbeeld nu al in beeld waar je de toekomstige NIP-gelden voor in kunt zetten.
7. Werk integraal
Leg verbindingen met andere domeinen en programma’s binnen de gemeente en organisaties als schuldhulp en de voedselbank. Door bijvoorbeeld gezamenlijk langs huizen te gaan, kun je problemen eerder signaleren, het bereik en de efficiëntie vergroten en het overzichtelijker maken voor de inwoner.
8. Begin klein
Iedere (kleine) stap is een stap in de goede richting. Helaas is op meerdere plekken de discussie over de juiste aanpak een speelbal geworden van de gemeenteraad en wil iedere partij het in één keer goed doen. De ervaring leert dat het beter is om praktisch en doelgericht te beginnen en vanuit die kennis en ervaring uit te breiden.
9. Gebruik een lange doorlooptijd voor acties
Op deze manier krijgt een actie de tijd om te groeien en kun je die indien nodig van meerdere kanten promoten. Durf te zeggen: “We stellen deze actie 1,5 jaar ter beschikking.”
10. Kom beloftes na
Wees een betrouwbare overheid. Beloftes niet nakomen versterkt het wantrouwen, waardoor je in de toekomst minder makkelijk contact legt. Als je bijvoorbeeld toezegt om binnen een maand contact op te nemen, doe dit dan ook echt.
In de praktijk
Wilt u deze lessen in de praktijk brengen en nog effectiever werken aan het reduceren van energiearmoede, neem dan contact op met ons.