Tijdens de coronapandemie kregen onderwijsinstellingen in het mbo, hbo en wo ruimte om, waar nodig, af te wijken van de vigerende wet- en regelgeving om het onderwijs zo goed als mogelijk door te laten gaan. In opdracht van het Ministerie van OCW onderzocht Berenschot wat het effect was van dergelijke maatregelen en afspraken, vastgelegd in servicedocumenten voor mbo en hoger onderwijs. Daarnaast is onderzocht in hoeverre het wenselijk is om dergelijke maatregelen en afspraken ook buiten coronatijd te behouden. Begin juni heeft de minister deze evaluatie aangeboden aan de Tweede Kamer.
De evaluatie is gebaseerd op een belronde langs onderwijsinstellingen, expertgesprekken en deskresearch; tevens werd een vragenlijst uitgezet onder ruim 16.000 studenten. “Daarnaast hebben we in totaal acht casestudies uitgevoerd, waarbij we bij medewerkers en studenten van een instelling verdiepende inzichten hebben verzameld over de implementatie van de servicedocumenten, en specifieke maatregelen die de betreffende instelling en/of opleidingen daarbinnen hebben doorgevoerd”, verklaart Bram Lankreijer, managing consultant bij Berenschot en een van de onderzoekers.
Er is onder andere onderzocht in hoeverre het bindend studieadvies soepel is toegepast. Daarnaast is gekeken in welke mate er gebruik is gemaakt van de regelingen om voorwaardelijke doorstroom mogelijk te maken. Ook is gekeken in hoeverre de ruimte is benut om beroepspraktijkvorming op alternatieve manier in te vullen.
Leerpunten servicedocumenten
De instellingen bleken over het algemeen te spreken over het gebruik van servicedocumenten en ervoeren deze als effectief middel om mee te communiceren tijdens crisissituaties. “Leerpunten zitten vooral op de duidelijkheid over de juridische status van het document bij instellingen, en de soms wat bestuurlijke insteek van de teksten. Bij toekomstig gebruik van servicedocumenten is het daarnaast aan te bevelen om na te denken over communicatie naar verschillende doelgroepen, zoals studenten”, aldus Lankreijer.
Online onderwijs
Daarbij onderzocht Berenschot ook welke maatregelen onderwijsinstellingen wilden behouden ook na de pandemie. “Instellingen willen graag de positieve elementen van online onderwijs op afstand behouden. Randvoorwaardelijk zijn met name de beschikbare middelen en aandacht voor digitale competenties van docenten. Hoger onderwijsinstellingen vinden dat de beoordelingskaders van de opleidingaccreditatie hierbij soms weinig ruimte geven”, zegt Lankreijer. “Daarnaast geven mbo-instellingen aan de flexibiliteit in onderwijstijd te willen behouden voor het bieden van maatwerk. De minister heeft naar aanleiding van deze evaluatie al aangegeven dat hij een wetswijziging voorbereidt ter aanpassing van de urennorm in het mbo.” Uit de evaluatie blijkt verder dat circa de helft van de mbo-studenten graag volledig terug wil naar fysiek onderwijs; in het hoger onderwijs is dit circa een kwart van de studenten.
