Met bijna gratis kinderopvang wil het kabinet-Rutte IV onder meer kansengelijkheid voor alle kinderen en participatie van jonge ouders op de arbeidsmarkt vergroten. Daarbij wordt nagedacht over een stelsel waarbij de overheid de vergoeding voor geleverde opvang direct aan de aanbieders betaalt. Om het effect daarvan in kaart te brengen, gaf Brancheorganisatie Kinderopvang Berenschot de opdracht een beknopte analyse uit te voeren naar de prijsvorming in de markt van de kinderopvang.
Per locatie bepaald
Op basis van de analyse verwacht Berenschot dat aanbieders – gezien hun relatie met de ouders – heel erg goed rekening houden met de pijn die een prijsverhoging gaat opleveren bij de ouder. “Dit prijsspel zal, net als nu het geval is, vaak op wijkniveau gespeeld blijven worden. Veel kinderopvangorganisaties bepalen namelijk per locatie welke prijs er gevraagd kan worden”, aldus Bram Berkhout, senior managing consultant bij Berenschot. “Kijkend naar de beoogde stelselwijziging, zullen aanbieders in wijken met alleen maar hogere inkomens mogelijk meer ruimte gaan voelen om kostenstijgingen maximaal door te rekenen. Voor die ouders wordt kinderopvang door de stelselwijziging toch meteen een stuk goedkoper. Een prijsstijging is dan veel beter te verkopen.”
Goede argumenten
Wel denkt Berenschot dat altijd de remmende werking zal blijven bestaan van de oudercommissie of voor de buitenschoolse opvang ook de school. “Aanbieders zullen met andere woorden ook na de stelselwijziging goed moeten beargumenteren waar prijsstijgingen op gebaseerd zijn, bijvoorbeeld op sterk gestegen energiekosten of een substantiële kwaliteitsverbetering”, stelt Berkhout.
Matching markets
De achterliggende theorie van ‘matching markets’ (vraag en aanbod moeten bij elkaar passen) betekent ook dat er voor kinderopvanginstellingen in wijken met veel lagere inkomens weinig verandert. Berkhout: “Vanwege hun relatie met de ouders zullen die aanbieders ervoor kiezen de prijsstijgingen beperkt te houden. Een te grote afwijking van het tarief zou immers tot teveel opzeggingen leiden.” Een en ander hangt wel sterk af van de gevoelde concurrentie door de ondernemer. “Die concurrentie is mogelijk lager in wijken met lagere inkomens en juist hoger in wijken met hoge inkomens.”
Op 7 juni is het rapport overhandigd aan minister Karien van Gennip van SZW.
