Dat het nooit saai is in het sociaal domein, weten insiders goed genoeg. De huidige combinatie van ontwikkelingen spant echter de kroon. Niet alleen komt er een nieuwe wet, bedoeld om jongvolwassenen beter te begeleiden naar school of werk. Ook staat er een nieuw actieplan voortijdig schoolverlaten en een nieuwe werkagenda voor het mbo op stapel. Als klap op de vuurpijl is het ministerie op dit moment de vsv en doorstroompuntmiddelen aan het herverdelen.
Hoog tijd om de gevolgen van deze ontwikkelingen wat beter te duiden. Met dit doel organiseerde Berenschot op 6 november een bijeenkomst met twaalf doorstroomregio's. We richtten ons daarbij met name op de Wet van school naar duurzaam werk.
Welke veranderingen staan op stapel?
De nieuwe Wet van school naar duurzaam werk die op 1 augustus 2025 van kracht moet worden, bestaat uit een combinatie van instrumenten die zowel bij de onderwijsinstellingen, gemeenten als de doorstroompunten worden belegd. Zo krijgen mbo-scholen bijvoorbeeld de taak om leerlingen tijdens hun opleiding intensiever te begeleiden en deze begeleiding ook door te zetten tot één jaar na de opleiding. Voor doorstroompunten verandert er eveneens veel, aangezien de doelgroep groter wordt: doorstroomcoaches krijgen te maken met een leeftijdsuitbreiding naar 27 jaar en met verbreding van de doelgroep. Tot slot moeten onderwijsinstellingen en doorstroompunten vaker gaan samenwerken met de gemeente. Vanwege de leeftijdsuitbreiding naar 27 jaar zullen jongeren steeds vaker begeleid moeten worden naar betaald werk, in plaats van naar een startkwalificatie. Hiervoor is afstemming met de afdeling Werk en Inkomen binnen gemeenten belangrijk. Voor een goede samenwerking is het daarbij uiteraard cruciaal dat gegevensuitwisseling op casusniveau kan plaatsvinden. Deze mogelijkheid tot gegevensuitwisseling is ook onderdeel van de nieuwe wet.
Opbrengst bijeenkomst: zeven adviezen
Afhankelijk van het perspectief heeft de nieuwe wet verschillende gevolgen. Tijdens onze bijeenkomst bleek dat de regio's zich bewust zijn van de nieuwe wetgeving, maar dat er nog heel veel vragen zijn. Logisch, aangezien de wet pas net opgesteld is. Maar ook zorgwekkend, gezien het tempo dat nodig is om per 1 augustus 2025 gereed te zijn voor uitvoering.
In samenspraak hebben we met elkaar de volgende zeven adviezen weten te formuleren, voor de eigen en wellicht ook voor andere regio’s.
1. Verkrijg kennis over de nieuwe doelgroep
De nieuwe doelgroep waar de doorstroomcoaches mee te maken krijgen, vraagt om een andere benadering en werkwijze. Momenteel is nog onduidelijk hoe die doelgroep er precies uitziet. Vóór augustus 2025 is het essentieel om deze doelgroep en zijn behoeften in beeld te krijgen, om jongeren zo goed mogelijk te helpen. De (gemeentelijke-) begrotingen voor 2025 worden al in het voorjaar van 2024 opgesteld. Omdat de omvang van doelgroep invloed heeft op de benodigde formatie kan het dus nodig zijn om het beeld van de doelgroep voor dit moment scherp te hebben.
2. Keep it simple
Begin bij de basis. Inventariseer eerst wat er al goed gaat binnen jouw doorstroompunt en bouw hierop voort.
3. Verbind alle partners
Onderwijs, werk en inkomen, gemeenten en doorstroompunten hebben straks een gezamenlijke opdracht uit te voeren. Het is dus belangrijk om de verbindingen tussen deze domeinen goed en tijdig vorm te geven.
4. Bouw alvast integrale teams
Zet in aanloop naar augustus 2025 alvast integrale teams bij elkaar van medewerkers met verschillende expertises en taken. Bijvoorbeeld iemand van werk en inkomen, een doorstroomcoach en een (traject-) begeleider vanuit school. Op deze manier kun je alvast onderzoeken hoe deze functies elkaar in het kader van de nieuwe wet kunnen aanvullen en helpen (met privacywetgeving als aandachtspunt).
5. Betrek bestuurders tijdig
Ga om de (digitale) tafel zitten met bestuurders en bespreek de veranderingen die op je afkomen. Bestuurders hebben vaak minder zicht op de uitvoering en op wat wel en niet mogelijk is binnen de kaders. Tijdig verwachtingen managen kan daardoor waardvol zijn.
6. Verbind vsv- en arbeidsmarktregio's
De samenwerking tussen deze twee domeinen en organisatiestructuren is cruciaal voor een succesvolle uitvoering van de nieuwe wet. Start die verbinding nu al op en bouw deze gezamenlijk uit. Maak daarbij waar mogelijk gebruik van de huidige functies en overlegstructuren.
7. Faciliteer kennisdeling tussen regio’s
Doorstroomcoaches uit verschillende vsv-regio's hebben behoefte aan het uitwisselen van ervaringen en tips. Om deze kennisdeling te faciliteren zou je bijvoorbeeld periodieke (boven)regionale bijeenkomsten kunnen organiseren.
Leidt de nieuwe wet ook in jouw regio of organisatie tot vragen over de gevolgen? Berenschot denkt graag vrijblijvend met je mee.