In opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) voerde Berenschot recentelijk een internationaal vergelijkingsonderzoek uit naar beleidsmaatregelen die bijdragen aan gezond digitaal opgroeien. In het verlengde van dit onderzoek is onlangs de richtlijn gezond schermgebruik 2025 gepubliceerd. Deze richtlijn biedt opvoeders concrete handvatten om kinderen te begeleiden in verantwoord scherm- en socialemediagebruik.
Zorgen over impact
Hoewel digitale media veel kansen bieden, zoals leren, uiten van creativiteit en het leggen van sociale verbinding, zijn er ook zorgen over de impact op de fysieke en mentale gezondheid van kinderen. Denk aan fysieke inactiviteit, sociale isolatie en mogelijke risico’s als blootstelling aan schadelijke content, contact en gedrag of commerciële activiteiten. De roep om duidelijke richtlijnen en ondersteuning voor opvoeders klinkt dan ook steeds luider, zowel in Nederland als internationaal.
Maatregelen en kaders
Het onderzoek van Berenschot richtte zich op landen binnen en buiten Europa, waaronder Frankrijk, Ierland, Zweden, Australië en het Verenigd Koninkrijk. “We hebben in kaart gebracht welke maatregelen deze landen nemen om gezond online opgroeien te bevorderen. En daarnaast hebben we gekeken naar internationale kaders zoals de WHO-richtlijnen, de Digital Services Act en de BIK+-strategie van de Europese Commissie”, zegt Rosanne Seben, managing consultant bij Berenschot.
De centrale onderzoeksvragen luidden als volgt:
- Welke beleidsmaatregelen worden in verschillende landen ingezet met betrekking tot gezond online opgroeien?
- Hoe worden ouders en kinderen bereikt?
- Wat is de wetenschappelijke onderbouwing?
- Wat zijn de effecten van de maatregelen en de mogelijke lessen voor Nederland?
- Wat is de rol van overheden en andere actoren binnen deze maatregelen?
Van onderzoek naar richtlijn
In het verlengde van dit onderzoek is onlangs de richtlijn gezond schermgebruik 2025 gepubliceerd. De richtlijn bevat onder meer leeftijdsadviezen (eerste smartphone vanaf groep 8, sociale interactieplatforms zoals WhatsApp vanaf de middelbare school, sociale mediaplatforms zoals TikTok, Instagram vanaf 15 jaar), vier opvoedthema’s (verbinding & vertrouwen, mediawijsheid & weerbaar, balans & structuur, en eigen gedrag & mediagebruik) en praktische tips en afspraken over schermtijd, schermvrije momenten en ouderlijk toezicht.
Brede implementatie
De richtlijn maakt deel uit van een rijksbrede strategie voor een gezonde online leefomgeving. De komende tijd wordt ingezet op brede implementatie via een publiekscampagne, een centrale informatiehub voor ouders en samenwerking met maatschappelijke partners zoals GGD’s, scholen en het Netwerk Mediawijsheid.
Download het rapport
Bekijk ook:
• de Richtlijn gezond schermgebruik 2025
• de Kamerbrief over de richtlijn