In 2022 werden slechts drie op de tien asielaanvragen binnen de wettelijke termijn behandeld. Eind 2022 stonden er nog 31.000 aanvragen open en in 2023 is dit opgelopen tot 44.000 asielaanvragen. Hierdoor werken organisaties als IND en COA voortdurend onder grote druk. Dit constateert Harry Paul van ABDTOPConsult in zijn rapport ‘Bouwstenen voor het asielbeleid en asielstelsel’ dat begin februari verscheen en inmiddels is aangeboden aan de Tweede Kamer.
Het rapport presenteert de hele asielketen inclusief het internationale perspectief nog eens in een handzaam overzicht. Dat is de grote waarde van deze studie, die verder geen hele verrassende zaken bevat en deels een samenvatting is van wat er de afgelopen jaren over dit thema is verschenen. Net als de staatscommissie Demografische Ontwikkeling onlangs al deed, constateert Paul dat een meerjarig, strategisch en integraal asiel en migratiebeleid ontbreekt.
Hoge kosten
Interessant is het deel over sturing in de asielketen. Fijntjes beschrijft Paul dat de ‘Uitvoeringsagenda Flexibilisering Asielketen’ uit 2020 niet is gerealiseerd. Ook stelt hij dat het voortdurend op- en afschalen van de asielketen hoge financiële maar ook maatschappelijke kosten met zich meebrengt. Daarom pleit hij voor een duurzaam en constante beschikbaarheid van voldoende plekken, wat nu door de Spreidingswet ook realiteit wordt.
Verder stelt Paul voor om de opvang anders te organiseren: centraliseren waar het moet, decentraliseren waar het kan. Dit door gemeenten meer verantwoordelijkheid te geven (iets wat de Raad voor het Openbaar Bestuur in 2022 ook adviseerde) in de asielopvang, bijvoorbeeld door ze verantwoordelijk voor een locatie te maken.
Slimme actie
Na lezing van het rapport is de conclusie gerechtvaardigd dat eigenlijk alle problemen in de asielketen bekend en beschreven zijn. De noodzaak om aanpassingen in de asielketen nu te gaan doorvoeren, wordt steeds duidelijker. Er zijn geen hersenen meer nodig maar handjes! Iets wat wij momenteel vooral in de provincie Limburg in praktijk brengen: slimme actie in plaats van opnieuw de problemen in kaart brengen.
Het hele rapport van Harry Paul is hier te downloaden.