Senior consultant
Irene van Eldik
Als adviseur sociaal domein help ik klanten met diverse vraagstukken met betrekking tot de inrichting, de financiën en de uitvoering van het sociaal domein.
Het sociaal domein heeft te maken met verschillende uitdagingen op het gebied van (nieuwe) doelgroepen, financiën en samenwerking. Als adviseur in het sociaal domein kan ik u helpen met deze uitdagingen, om samen tot een goede oplossing te komen. Mijn ervaring met deze uitdagingen bij verschillende gemeenten, ministeries en leerwerkbedrijven geven een groot scala aan voorbeelden. Zoals het creëren van een visie op (de uitvoering van) de Participatiewet, het onderzoeken van besparingspotenties in het brede sociaal domein, maar ook de ontwikkelingen van de Nieuwe Wet Inburgering, en wat dit voor u betekent.
Naast adviseur binnen het sociaal domein ben ik in de breedte actief als beleidsonderzoeker voor diverse opdrachten van ministeries. Vanuit mijn achtergrond als econoom houd ik me graag bezig met kwantitatieve vraagstukken, data-analyse en het verbinden van kwalitatief en kwantitatief onderzoek.
Analyse van de effecten van de voorjaarsnota en de meicirculaire 2025 voor het sociaal domein
De Spreidingswet, aangenomen in 2023, beoogt een eerlijkere verdeling van asielopvang over gemeenten. In veel opzichten werpt die wet nu al zijn eerste vruchten af: meer gemeenten namen verantwoordelijkheid, er zijn nieuwe locaties geopend, en het gesprek over asielopvang heeft een structureler karakter gekregen.
De huisvesting van asielzoekers en statushouders is al jaren een probleem. Azc’s zitten vol, mede doordat 17.500 statushouders niet kunnen doorstromen naar een woning.
Het woord ravijnjaar duikt steeds vaker op in gesprekken in het publieke domein en binnen gemeenten vanwege de verwachte scherpe daling van de algemene uitkering uit het gemeentefonds in 2026 en 2027. Die verlaging kan grote financiële consequenties hebben voor veel Nederlandse gemeenten.
Meld u nu aan voor de digitale aftrap op dinsdag 1 oktober van 15.00-16.00 uur.
Op 25 maart heeft staatssecretaris Eric van der Burg de eerste doorstroomlocatie van Nederland geopend in Horst aan de Maas. Een doorstroomlocatie is bedoeld voor statushouders die al aan een regiogemeente zijn gekoppeld maar nog geen woning hebben. Na maximaal een jaar stromen ze dan door in de gemeente waaraan ze gekoppeld zijn. Horst aan de Maas werkt hierin samen met de regiogemeenten Venlo, Peel en Maas, Beesel, Bergen en Gennep.
Op 25 maart heeft staatssecretaris Eric van der Burg de eerste doorstroomlocatie van Nederland geopend in Horst aan de Maas. Een doorstroomlocatie is bedoeld voor statushouders die al aan een regiogemeente zijn gekoppeld maar nog geen woning hebben. Na maximaal een jaar stromen ze dan door in de gemeente waaraan ze gekoppeld zijn. Horst aan de Maas werkt hierin samen met de regiogemeenten Venlo, Peel en Maas, Beesel, Bergen en Gennep.
Met de komst van de Spreidingswet moeten veel gemeenten voor het eerst permanent asielzoekers gaan opvangen. Daarbij zijn zij tevens verantwoordelijk voor het organiseren van onderwijs aan kinderen van asielzoekers, want die hebben net als Nederlandse kinderen recht op onderwijs. Nu het aantal minderjarige asielzoekers toeneemt, is het dus zaak dat gemeenten goed nadenken over onderwijs aan deze doelgroep. Wat moeten zij hiervoor zoal organiseren?
In 2022 werden slechts drie op de tien asielaanvragen binnen de wettelijke termijn behandeld. Eind 2022 stonden er nog 31.000 aanvragen open en in 2023 is dit opgelopen tot 44.000 asielaanvragen. Hierdoor werken organisaties als IND en COA voortdurend onder grote druk. Dit constateert Harry Paul van ABDTOPConsult in zijn rapport ‘Bouwstenen voor het asielbeleid en asielstelsel’ dat begin februari verscheen en inmiddels is aangeboden aan de Tweede Kamer.
De Spreidingswet zorgt al tijden voor maatschappelijke onrust, en is nu definitief in werking getreden. Misschien maakt u zich zorgen over de opgave waaraan uw gemeente moet voldoen. Zo kan het lastig zijn om geschikte locaties voor asielzoekers te vinden of draagvlak in de lokale gemeenschap te creëren. Wellicht is uw ambtelijke organisatie nog niet ingericht op zo'n grote opgave, onder meer vanwege de druk op het personeelsbestand. Want wie gaat deze opgave oppakken?
Het specifieke aanbod van taalonderwijs voor volwassen Oekraïners bij gemeenten en onderwijsaanbieders verschuift naar meer algemeen taalonderwijs voor volwassenen of nieuwkomers. Deze integratie in het reguliere aanbod lijkt een reactie op de toenemende behoefte van Oekraïners om zich langdurig in Nederland te vestigen. Daarbij ervaren aanbieders de nodige uitdagingen, zoals een tekort aan NT2-docenten en wachtlijsten, met name bij non-formeel professioneel onderwijs. Dat blijkt uit het derde en laatste monitoringsonderzoek dat Berenschot in het najaar van 2023 uitvoerde in opdracht van het ministerie van OCW.
Als gevolg van de oorlog in Oekraïne is er een groep ontheemden naar Nederland gekomen. Hoewel het gemeenten vaak lukt om ad hoc en binnen beperkte mogelijkheden toch taalonderwijs te organiseren, kampen zij met diverse knelpunten.
Productwerk in re-integratietrajecten leidt tot toegevoegde waarde voor sociaal ontwikkelbedrijven. Maar, daar staan bedrijfskosten van gelijke omvang tegenover.
Voorjaar 2020 voerden we in een kort tijdsbestek een actualisatie en beleidsevaluatie uit van het advies ‘Zeeland in Stroomversnelling’ uit 2016 van de Commissie Structuurversterking en werkgelegenheid Zeeland. Ons rapport is direct benut bij het vormgeven van het compensatiepakket voor Zeeland vanwege het afblazen van de komst van een marinierskazerne naar Vlissingen.
De coronacrisis heeft een grote impact op de Nederlandse economie. Het Centraal Planbureau (CPB) houdt dit jaar rekening met een krimp van 3,2% tot 10,8%. Ondanks financiële noodvoorzieningen zoals de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo) zal de bijstandsafhankelijkheid mede na afloop van deze tijdelijke regeling sterk toenemen, zo blijkt uit een berekening van Berenschot op basis van de scenario’s van het CPB. In het zwartste scenario stijgt het aantal mensen in de bijstand met meer dan 210.000 naar bijna 625.000 in 2022.
In 2022 gaat de nieuwe inburgeringswet in. Met de invoering van deze wet worden gemeenten onder andere verantwoordelijk voor het tijdig en passend organiseren van een inburgeringsaanbod voor inburgeringsplichtige asielmigranten. Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) wil de komende jaren de (prijs)ontwikkelingen in de markt - die ontstaat door de gemeentelijke inkoop van taaltrajecten - monitoren. Zij vroeg Berenschot vooronderzoek te doen naar de mogelijke vormgeving van een dergelijke monitor van (prijs)ontwikkelingen in deze markt.
Naar verwachting wordt op 1 januari 2021 de nieuwe Wet inburgering van kracht. Een belangrijke verandering is dat taken die nu deels bij het Rijk, (private) onderwijsorganisaties maar vooral bij de inburgeraar zelf liggen worden overgeheveld naar gemeenten.