Senior managing consultant
Hans Oosterkamp
Creativiteit en optimisme dragen altijd bij aan het vinden van oplossingen, maar niet zonder feiten en goede analyses.
De gezondheidszorg staat nooit stil. Voortdurend is het een zoeken naar balans tussen kwaliteit, betaalbaarheid en toegankelijkheid. Partijen met uiteenlopende rollen en belangen houden elkaar daarin in evenwicht, maar vaak ontbreekt de balans. Zorg op de juiste plek is een mooie richting en heeft het nodig om over grenzen van wettelijke domeinen heen te werken.
In dat speelveld voel ik me thuis als begeleider van ontwikkel- en discussieprocessen waar partijen het niet vanzelfsprekend met elkaar eens zijn, door die tegenstrijdige belangen. Dat leverde mij door de jaren heen een breed en diep netwerk op bij alle spelers in de zorg en in alle zorgdomeinen: zorgaanbieders, brancheorganisaties, ZBO’s en ministerie van VWS, zorgkantoren, gemeenten en zorgverzekeraars.
In mijn werk als adviseur ondersteun ik zorgorganisaties in hun strategische vraagstukken en voer ik veel landelijke projecten uit.
Mijn kennis en netwerk reiken van de zorgpraktijk tot het terrein van landelijke beleidsontwikkeling. Mijn gevoel voor (politieke) verhoudingen is daarin goed ontwikkeld en ik schuw niet om die verhoudingen bespreekbaar te maken.
De toegankelijkheid, betaalbaarheid en kwaliteit van de zorg staan onder druk. Hoe kunnen we de taken en rolverdeling aanpassen om beter aan deze waarden te voldoen, vooral gezien de toenemende discrepantie tussen zorgcapaciteit en zorgvraag in Nederland?
De VNG overweegt deze maand de gesprekken over een nieuw Integraal Zorgakkoord op te schorten, zolang aan een aantal randvoorwaarden niet is voldaan. Berenschot heeft de afgelopen jaren gemeenten en regio’s in heel Nederland geadviseerd over regiobeelden en -plannen en over de gemeentelijke positie in deze trajecten. Op basis van deze ervaring delen Berenschot-adviseurs Mattias Gijsbertsen, Hans Oosterkamp en Jurian van der Ree aantal observaties over de rollen die gemeenten hebben – en hoe die (kunnen) worden ingevuld. De reflectie is hier onder te lezen.
De vier partijen NSC, VVD, PVV en BBB zijn erin geslaagd om een hoofdlijnenakkoord te sluiten. Zoals verwacht mocht worden, staat daar ook een paragraaf in over hun voornemens voor de zorgsector. Die gaat van het halveren van het eigen risico tot ideeën over een veilig decentraal vormgegeven elektronisch patiëntendossier. Een diagonale blik op de voornemens leert dat veel elementen in lijn zijn met het inmiddels anderhalf jaar geleden gesloten Integraal Zorgakkoord (IZA).
Van zorgaanbieders mag niet verwacht worden dat zij zelf de veranderopgave formuleren, zeker niet als dat ingrijpende gevolgen heeft voor hun eigen organisatie. Toch zou centrale sturing een positieve impuls kunnen geven aan een inrichting en aanbod van passende zorg en de continuïteit daarvan. Daarom pleit Hans Oosterkamp, managing consultant bij Berenschot, voor een dijkgraaf in de zorg.
In Groningen maakten de verschillende gemeentes binnen de jeugdhulpregio samenwerkingsafspraken die ze vastlegden in een gezamenlijke regiovisie. De lokale jeugdzorgaanbieders voelden zich hierbij niet betrokken. Bovendien herkenden zij zich niet in de gemaakte afspraken. Berenschot kreeg de vraag het proces te begeleiden om te komen tot een gedragen regiovisie en een helder inkoopproces.
De meerjarenstrategie lag er al, samen met de bestuursagenda voor de komende jaren. Wat ontbrak, was een visie op hoe je de ondersteunende diensten slim en anders kunt organiseren. Meer digitaal. Beter voorbereid op de toekomst. Berenschot hielp zorgorganisatie KwadrantGroep bij het maken van die toekomstvisie én bij de uitwerking daarvan.
Nederland staat voor een uitdagende transformatie van zorg en welzijn. Op stelselniveau, aan regiotafels en binnen de muren van organisaties in zorg en welzijn is de beoogde transformatie het gesprek van de dag. Het gesprek gaat over het dreigende zorginfarct, terwijl in de praktijk het zorginfarct al actueel is. Over de noodzaak van de transformatie bestaat geen discussie. Met de ondertekening van het IZA en aanpalende programma’s zoals GALA en WOZO wordt landelijk een nieuwe impuls gegeven aan het samen komen tot concrete plannen en vooral: tot realisatie in de praktijk.
Om patiënten goede, continue zorg te verlenen, verzamelen en delen zorgorganisaties informatie. Met de mogelijkheden rond digitalisering van gegevensdeling, klinkt de roep vanuit het veld en de politiek om gegevensdeling te faciliteren en te versnellen steeds luider. Reden voor het ministerie van VWS om Berenschot te vragen samen met het veld te onderzoeken welke gegevens minimaal altijd 24/7 beschikbaar moeten zijn voor zorgverleners. De informatiebehoefte loopt binnen de zorg uiteen, maar één wens wordt breed gedeeld: faciliteer elektronische gegevensuitwisseling voor effectieve triage.
De beoogde marktwerking rond de verstrekking van hulpmiddelen in de zorg heeft geleid tot een grote verscheidenheid aan reglementen en daardoor tot een ingewikkeld proces. Reden voor het Ministerie van VWS en Zorgverzekeraars Nederland om in juni 2022 Berenschot de opdracht te geven om te onderzoeken of uniformering van de hulpmiddelenreglementen mogelijk is. Conclusie: hulpmiddelen mogen en kunnen geüniformeerd worden, óók met inachtneming van de kaders van de Mededingingswet.
Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft € 2,8 miljard aan transformatiemiddelen beschikbaar gesteld voor de periode 2023-2026. Deze zijn bedoeld als financiële impuls om de schouders te zetten onder de transformatie die partijen in het Integraal Zorgakkoord (IZA) hebben afgesproken.
In het Integraal Zorgakkoord (IZA) staan afspraken voor de verdere ontwikkeling van regiobeelden en - plannen. Inmiddels zijn de criteria bekend gemaakt waar regiobeelden en -plannen aan moeten voldoen. Vooruitlopend op deze beelden en plannen kunnen partijen binnen de zorg al aan de slag met het opstellen van transformatieplannen. Daarbij kunnen zij tevens aanspraak maken op transformatiemiddelen. Voor de beoordeling van de transformatieplannen is een uniform beoordelingskader opgesteld.
Implementatie van artificiële intelligentie (AI) kan passende zorg bevorderen, maar alleen als dit bijdraagt aan een beter zorgproces of significant betere uitkomsten voor de patiënt.
Op 16 november a.s. start Anouk van den Broek als adviseur bij Berenschot. Zij gaat zich toeleggen op vraagstukken binnen de zorg op het gebied van innovatie, informatiebeleid en gegevensmanagement. Op deze thema’s heeft zij als beleidsadviseur binnen het Ministerie van VWS veel ervaring opgedaan.
De inrichting van het stelsel voor zorg en gezondheid zou bepaald moeten door de waarden die dominant zijn in de cultuur van een samenleving. In de Nederlandse samenleving stonden waarden als solidariteit en kansengelijkheid hoog in het vaandel. Net als een vruchtbare en gelijkwaardige samenwerking tussen alle betrokken partijen. Zijn deze waarden nog steeds leidend bij het vormgeven van de toekomst van zorg?
Per 1 oktober jl. is Rosanne van Seben werkzaam als onderzoeker bij adviesbureau Berenschot. In deze rol versterkt zij de adviesgroep Zorg & Maatschappelijke Ontwikkeling.
De Nederlandse gezondheidszorg heeft een goede reputatie. Kwaliteit, betaalbaarheid en toegankelijkheid staan, zeker internationaal vergeleken, in een betrekkelijk goede balans. Die balans is er vooral als iedereen kan doen wat is afgesproken. Het afgelopen jaar heeft iets anders aan het licht gebracht. In crisistijd komt de keerzijde aan het licht: effectief sturen van schaarse capaciteit in crisistijd, zoals nodig ten tijde van covid-19, blijkt lastig in een veld dat gebouwd is op onderling afspraken maken.
In samenwerking met Zorgvuldig Advies hebben we een onderzoek uitgevoerd naar de toegevoegde waarde van een sluis voor toelating van (dure) MedTech middelen. Woensdag 23 februari 2021 heeft minister van Ark dit rapport naar de Tweede Kamer gestuurd. Het onderzoek, wat een zeer korte doorlooptijd had, geeft een interessant inzicht in welke knelpunten de gesprekspartners zagen in de MedTech markt en of een sluis een geëigende overheidsinterventie kan zijn.
Hoe bouw en onderhoud je een effectief zorgnetwerk? Dat is één van de vragen waar zorgorganisaties en professionals tegenaan lopen in het vormgeven aan de ‘Juiste Zorg op de Juiste Plek’ (JZOJP): zorg zo dicht mogelijk bij de patiënt aanbieden. Om partijen te ondersteunen bij het bouwen en onderhouden van regionale (zorg)netwerken, ontwikkelde Berenschot de regionale netwerkdialoog.
Hoe bouw en onderhoud je een effectief zorgnetwerk? Dat is één van de vragen waar zorgorganisaties en professionals tegenaan lopen in het vormgeven aan de ‘Juiste Zorg op de Juiste Plek’ (JZOJP): zorg zo dicht mogelijk bij de patiënt aanbieden. Om partijen te ondersteunen bij het bouwen en onderhouden van regionale (zorg)netwerken, ontwikkelde Berenschot de regionale netwerkdialoog.
Met het programma Juiste Medisch Specialistische Zorg voor de Patiënt (JuMP) wil de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) haar leden ondersteunen in de transformatie naar medisch-specialistische zorg op de juiste plek.
Informatiestandaarden in de zorg zijn gericht op het ondersteunen van zorgprocessen in verschillende zorgketens. Met als doel om de levering van zorg doelmatig en doeltreffend te kunnen uitvoeren. De recente focus op de governance van het beheer en onderhoud ervan kunt u niet los zien van de ontwikkelingen die in gang zijn gezet om de gegevensuitwisseling in de zorg te verbeteren.
Blockchain en governance lijken in eerste instantie een aparte combinatie. Maar juist de eigenschappen van blockchain om processen anders te organiseren, vragen om governance-afspraken. Berenschot stelde, in opdracht van Zorginstituut Nederland, een rapport op dat bestuurders met verstand van blockchain of blockchainspecialisten met verstand van besturen inzicht geeft in governance en de samenhang met (blockchain)technologie in de zorg. Zo is het zorgveld in staat samenhangende besluiten te nemen.