Als sociaal planoloog ben ik altijd bezig met de vraag hoe we onze leefomgeving slimmer, beter en mooier kunnen maken. Ik help organisaties met het organiseren van (regionale) samenwerking en het ontwikkelen van programma's en beleid op het gebied van de energietransitie, water en klimaatadaptatie en duurzame mobiliteit. Dat doe ik met een scherpe kritische blik, gezonde dosis humor en plezier in samenwerking. Ik ben een resultaatgerichte adviseur met oog voor politiek-bestuurlijke verhoudingen en weet mijn analyses te vertalen naar heldere en direct bruikbare adviezen. Mijn kracht ligt in het leggen van verbindingen tussen mensen met verschillende achtergronden, disciplines, schaalniveaus en tussen theorie en praktijk. Daarbij maak ik gebruik van actuele inzichten in de werking van transities, transitiesturing en adaptief programmamanagement.
Begin maart vond de jaarlijkse Week van de Circulaire Economie plaats. Met lezingen, een congres en andere activiteiten wisselen ondernemers, beleidsmedewerkers en experts in die week kennis uit over circulaire economie. Berenschot Klimaattalent was hier natuurlijk bij! In dit artikel delen we graag drie inzichten die er voor ons uitsprongen.
Het isoleren van woningen is een van de speerpunten in het verminderen van energie- en gasverbruik. De gemeente Nieuwegein heeft begin 2023 een programma opgezet om de woningen in de gemeente te isoleren. Dit programma focust zich vooral op huishoudens in energiearmoede. Zo werd afgelopen september een FIXbrigade gelanceerd voor huurders en zijn op korte termijn subsidies beschikbaar gesteld voor kopers in slecht geïsoleerde woningen. Klimaattalent Nienke van Wees hielp mee om strategisch en praktisch in te spelen op de behoeften van Nieuwegeinse inwoners en zo de isolatieopgave te versnellen.
Het netwerkteam Omgevingsgericht Werken van de provincie Utrecht werkt aan de ontwikkeling van gebieden zoals Rijnenburg, de A12-zone en de Vinkeveense plassen. Maar het netwerk fungeert ook als aanjager van circulaire gebiedsontwikkeling, dat op dit moment nog in de kinderschoenen staat binnen de organisatie. Om daar verandering in te brengen, schakelde de provincie Utrecht voormalig klimaattalent Laura Fransen in.
Trachten klantgedrag te voorspellen en zo ervoor zorgen dat het elektriciteitsnet klaar is voor de toekomst. Daar heb ik regionaal netbeheerder Liander bij ondersteund. Een rol midden in de energietransitie met vele interessante facetten!
Om verduurzaming van de bestaande woningvoorraad aan te moedigen, zochten de gemeenten Zoeterwoude, Leiden, Leiderdorp en Noordwijk naar mogelijkheden om bewoners en maatschappelijke organisaties helpen te investeren in de verduurzamingsmaatregelen. Hiertoe stelden zij geld beschikbaar via subsidies en laagrente-leningen of beide. De omgevingsdienst West-Holland ondersteunt de gemeenten hier zo goed mogelijk bij. Robert van der Linden, klimaattalent bij Berenschot, biedt een kijkje achter de schermen.
Met het programma versnelling verduurzaming gebouwde omgeving (PVGO) beoogt de directie Bouwen en Energie van het ministerie van BZK bij te dragen aan de klimaatdoelen van Parijs. Een klimaattalent van Berenschot ondersteunde het ministerie acht maanden bij het opzetten van de specifieke uitkering energiearmoede en het oprichten van de energiebespaarcoalitie. Andere klimaattalenten waren geïnteresseerd in de rol van BZK in de energietransitie én om mee te denken over een belangrijk vraagstuk. Tijd voor een bezoek aan Den Haag!
De lat in het Klimaatakkoord ligt hoog, zeker nu het kabinet het doel voor CO2-reductie in 2030 heeft aangescherpt tot minstens 55%. Bij het naderen van de deadline wordt steeds duidelijker dat die doelstelling met de huidige inspanningen niet bereikt wordt.
Windenergie is een ingewikkeld onderwerp. Hierbij spelen veel verschillende belangen die niet makkelijk allemaal te verenigen zijn. Om samen verder te komen, is de provincie Zuid-Holland betrokken bij diverse overleggen en initiatieven rondom windenergie. Dat zorgt voor draagvlak bij de vaak moeilijke keuzes. Voormalig Klimaattalent Cas Bulder speelt hierin namens de provincie een rol.
Er speelt bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) veel op dossiers die te maken hebben met energie en klimaat. Daardoor is soms extra capaciteit nodig. Mensen die snel ingewerkt zijn en in een afgebakende periode taken kunnen waarnemen. Berenschot bood een passende oplossing in de vorm van (voormalig) Klimaattalent Robert van der Linden.
Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) is van plan in te zetten op gedetailleerder milieuonderzoek en een steviger participatietraject bij het in kaart brengen van kansrijke mogelijkheden voor het aan land brengen van windenergie van zee.
Een innovatiemonitor die zowel het innovatie-ecosysteem in kaart brengt als innovatie stimuleert, dat is het doel van de Innovatiemonitor Regio Foodvalley. Want zo kan regionaal innovatiebeleid op korte en lange termijn worden versterkt. Om te achterhalen hoe je zo’n innovatiemonitor inricht en uitvoert, werkte Berenschot Klimaattalent afgelopen jaar samen met onderzoekers van de Christelijke Hogeschool Ede.
Met een gezondheidswinst van 47% in het jaar 2030 is het Schone Lucht Akkoord goed op weg om de ambitie van 50% gezondheidswinst te behalen. Dit blijkt uit de eerste doorrekeningen van het RIVM van de Schone Lucht Akkoord-maatregelen. Berenschot en Berenschot Klimaattalent ondersteunen de uitvoering van het Schone Lucht Akkoord.
Samen met bijna 200 andere deelnemers waren de Klimaattalenten op 30 mei jl. te vinden op de Floriade in Almere. Daar vond de derde editie van het Schone Lucht Jaarcongres plaats.
In het Actieprogramma Klimaat besteedt de provincie Noord-Holland aandacht aan zaken als de opwek van duurzame elektriciteit, de verduurzaming van de gebouwde omgeving, landbouw en andere relevante sectoren.
Een consortium met advies- en ingenieursorganisatie Arcadis, stedenbouwkundig ontwerpbureau PosadMaxwan en Berenschot won recentelijk alle vijf raamcontracten voor beleidsadvies- en ingenieursdiensten voor het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.
Circulair aanbesteden en inkopen is één van de instrumenten van gemeenten om een circulaire economie aan te jagen. Want daarin kunnen zij eisen stellen aan materialen, hergebruik en de CO2-footprint. Dit is echter makkelijker gezegd dan gedaan.
In oktober 2021 is bij de bijeenkomst van het Utrechtse Verkeer en Vervoer Beraad (UVVB), een overlegorgaan bestaande uit provincie, vertegenwoordigers van gemeenten, Rijkswaterstaat, Prorail en NS, een eerste pakket aan maatregelen gepresenteerd om mobiliteit in de provincie Utrecht te verduurzamen.
De energietransitie waar de landelijke en lokale overheden momenteel vorm aan geven, heeft ook gevolgen voor de rol van de netbeheerder. Hoewel het verzorgen van klantaansluitingen nog steeds tot hun taken behoort, zijn netbeheerders veel proactiever geworden.
Klimaatdoelen vertalen naar werken aan de mobiliteitstransitie op lokale en regionaal schaal is voor veel gemeenten en regio’s een grote uitdaging. In dit kader ontwikkelt Berenschot in samenwerking met DRIFT een leergerichte transitieaanpak voor de provincies Noord-Holland en Flevoland, de Vervoerregio Amsterdam en CROW.
Elektriciteitsnetten raken steeds voller, wat het voor netbeheerders steeds lastiger maakt om nieuwe klanten aan te sluiten. Bovendien zijn netbeheerders maar één van de vele partijen die nodig zijn om de energietransitie te laten slagen. Zij zijn hierin sterk afhankelijk van organen die democratisch-gelegitimeerde besluiten nemen en kunnen zelf niet meer dan die keuzes wat richting geven.
De regio Westfriesland wil voor de zeven Westfriese gemeenten individueel inzichtelijk krijgen welke capaciteit zij vanaf 2022 nodig hebben om het klimaatakkoord te realiseren. Berenschot is gevraagd dit capaciteitsonderzoek uit te voeren. Het onderzoek helpt de gemeenten tevens om onderbouwd het gesprek te voeren over de begroting en formatie voor het jaar 2022 en verder.
Voor steeds meer opgaven in onze leefomgeving lijkt een regionale aanpak het antwoord. Denk aan regionale mobiliteitsprogramma's om mobiliteit te verduurzamen, regionale energiestrategieën voor de opwek van duurzame energie en de gebiedsgerichte aanpak om stikstofuitstoot te reduceren. Maar hoe kom je tot een vruchtbare samenwerking?
Overheden, maatschappelijke organisaties en bewoners binnen dertig energieregio’s hebben de afgelopen maanden hard gewerkt aan concept-Regionale Energiestrategieën (RES). Nu staan zij voor de opgave om de concept-RES te concretiseren naar een RES 1.0.
Ieder jaar kiezen de Gedeputeerde Staten (GS) van Utrecht een onderwerp van onderzoek naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van het gevoerde bestuur, in het kader van artikel 217a van de Provinciewet. In het GS-onderzoek van 2018 wilde de provincie inzicht krijgen in typen beleids- en maatschappelijk opgaven. Daarom werd Berenschot gevraagd een model te ontwikkelen voor de analyse van complexe opgaven en een bijpassend handelingsperspectief te formuleren. Tevens diende het begrip ‘transitie’ duidelijk gepositioneerd te worden.
In deze publicatie duiden we de veranderopgave waar overheden – met name gemeenten - voor staan en bieden we concrete handelingsperspectieven om invulling te geven aan deze opgave.